|
Erupcja wulkanu
Erupcja wulkanuErupcja wulkanu Mount Redoubt Erupcja wulkanu, wybuch wulkanu (drugie określenie, ściślej to: gwałtowna erupcja, w praktyce używane jako
synonim
erupcji) – zjawisko wydostawania się na powierzchnię Ziemi lub do
atmosfery
jakiegokolwiek materiału wulkanicznego (
magmy
,
materiałów piroklastycznych
, substancji lotnych:
gazów
,
par
). Ze względu na formę erupcji wyróżnia się: - erupcje centralne (erupcje punktowe) – najczęstszy obecnie typ erupcji, podczas której materiał wulkaniczny wydobywa się punktowo z
krateru wulkanicznego
lub jego najbliższego sąsiedztwa;
- erupcje linearne (erupcje linijne, erupcje szczelinowe) – materiał wulkaniczny, głównie
lawa
bazaltowa
wydobywa się wzdłuż szczelin w
skorupie ziemskiej
. W przeszłości geologicznej takie erupcje były powszechne, w ich wyniku powstały rozległe
pokrywy lawowe
(
trapy
);
- erupcje podmorskie, które mają miejsce na dnie morskim, częstym ich produktem są
lawy poduszkowe
. W wyniku nagromadzenia materiałów wulkanicznych pochodzących z takich erupcji powstają
wyspy wulkaniczne
;
- erupcje arealne – znane z przeszłości geologicznej, polegały na wydobywaniu się magmy nie
kominem wulkanicznym
, lecz na całej rozległej powierzchni, np. wskutek przetopienia
skał
nadkładu
(nazwą erupcji arealnej określa się również wybuch wielu wulkanów na jakimś obszarze, zasilanych ze wspólnej
komory wulkanicznej
);
- erupcje freatyczne (hydroerupcje) – spowodowane ciśnieniem
pary wodnej
powstałej w wyniku kontaktu
wód powierzchniowych
lub
wód podziemnych
z magmą lub rozgrzanymi przez nią skałami.
W zależności od rodzaju materiału wydostającego się podczas erupcji wyróżnia się: - efuzje (erupcje wylewne, erupcje lawowe) – wydobywa się lawa pod wpływem pęknięcia skorupy i przemieszczania się jej ku powierzchni Ziemi (dwa rodzaje wulkanów: tarczowe i kopułowe);
- erupcje eksplozywne – wydobywają się materiały piroklastyczne i produkty lotne, ma to zazwyczaj gwałtowny charakter;
- erupcje mieszane – dostarczają jednocześnie lawy, materiałów piroklastycznych i materiałów lotnych.
Wybuchom wulkanów często towarzyszą trzęsienia ziemi. Typy erupcji wulkanicznejTypy erupcji wulkanicznej są dzielone na podstawie siły wybuchu i częstotliwości występowania. Podział erupcji: Typ | Opis | Ilustracja |
---|
erupcja hawajska | Lawa wydobywająca się z krateru jest rzadka i ruchliwa, i wylewa się swobodnie. Charakteryzuje się spokojnym przebiegiem. Co jakiś czas gazy znajdujące się w magmie mogą wyrzucać w górę fontanny ciekłej lawy. | | erupcja strombolijska | wyróżnia się gwałtownymi eksplozjami rozżarzonej
lawy
, zastygającej w powietrzu i natychmiast opadającej u podnóży wulkanu jako bomby wulkaniczne. | | erupcja peleańska | tego typu erupcje występują, gdy magma osiąga dużą lepkość a zjawisku towarzyszą bardzo gorące chmury popiołów i gazów, opadające po zboczu z dużą prędkością. | | erupcja wulkaniczna | najczęstszy rodzaj erupcji wulkanicznej, charakteryzujący się gęstą i lepką lawą blokującą ujście gazom z krateru, co w rezultacie powoduje sporadyczne lecz gwałtowne eksplozje. | | erupcja pliniańska | najniebezpieczniejszy rodzaj erupcji powodujący największe szkody. Przykładem takiego wybuchu wulkanu była erupcja
Krakatau
w
1883
roku i
Góry Świętej Heleny
w
1980
roku. Podczas takiego wybuchu wulkan może wyrzucić w powietrze 2/3 swojej objętości. | |
Zobacz też
Inne hasła zawierające informacje o "Erupcja wulkanu":
Melos
...
Ognie świętego Elma
...
Pliniusz Starszy
...
1980
...
2010
w
Merano
(
Włochy
) zginęło 9 osób, blisko 30 zostało rannych.
14 kwietnia
miała miejsce
Erupcja wulkanu Eyjafjöll
na
Islandii
, prowadząca do paraliżu komunikacji lotniczej w
Europie
.w ...
1961
...
Epoka lodowcowa (film)
...
Lawina
...
Pył wulkaniczny
...
Państwa świata według kontynentów
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Erupcja wulkanu":
013. Niszcząca i budująca działalność sił endogenicznych (plansza 7)
...
013. Niszcząca i budująca działalność sił endogenicznych (plansza 8)
Erupcja wulkanu Mauna Loa (1984 r.)
Niszcząca i budująca działalność sił ...
002. Pradzieje człowieka (plansza 3)
...
|
|
|
|